صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۳۱ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

تامین صلح مبتنی بر حفظ کرامت انسانی

-

تامین صلح مبتنی بر حفظ کرامت انسانی

کرامت انسان، آن نوع شرافتی است که تمامی انسانها به دلیل داشتن توانایی تعقل، تفکر، آزادی، اراده و اختیار و وجهه، به طوری فطری و یکسان از آن برخوردارند. این کرامت، یک امر ذاتی و غیر قابل انفکاک و انتزاع از انسان است. جریانهای فکری موسوم به فاشیسم و نازیسم، اثبات گرایی حقوقی و برخی مکاتب فلسفی دیگر، انسان را به طور ذاتی فاقد کرامت میدانند و منشأ کرامت وی را در اموری مثل وابستگی او به دولت، حکومت، نژاد، عقیده و مذهب خاص جستجو میکنند. اما اسلام برای انسان، بماهو انسان، کرامت ذاتی قائل است. این کرامت بر یک سلسله مفاهیم و ارزشهای بنیادین اخلاقی و دینی، یعنی آزادی، اراده و اختیار، قدرت، تعقل و تفکر، داشتن وجهه و نفخه الهی مبتنی است. دین اسلام ، افزون بر کرامت ذاتی، قایل به کرامت اکتسابی انسان است که مهمترین معیار و مبنای آن، تقوا و ایمان است در این باره پروردگار عالمیان چنین میفرماید: گرامیترین شما نزد خدا پرهیزکارترین شماست.
مفهوم کرامت انسانی
کرامت در لغت معانی مختلفی دارد. مهمترین آنها عبارتند از: ارزش، حرمت، حیثیت، بزرگواری، عزت، شرافت، انسانیت، شأن، مقام، موقعیت، درجه، رتبه، جایگاه، منزلت، نزاهت از فرومایگی و پاک بودن از آلودگیها، احسان و بخشش، جوانمردی و سخاوت. معادل انگلیسی واژه «کرامت انسانHuman dignity » است که به معنای شرف، افتخار، استحقاق احترام، عنوان، رتبه و مقام، امتیاز و شرافت برجسته میباشد.
حقوق بشر و کرامت انساني
کرامت انسانى به عنوان «ارزش برتر» براى توجيه حقوق بشر توصيف شده است. اين عنصر امکان مشارکت وسيعتر همه ارزشها و ترجيح متقاعد سازى را به جاى اجبار فراهم مىسازد. در اين زمينه، وفاق عمومى حاصل است که انسان از موهبت ارزش و کرامت ذاتى برخوردار است، پس بالای ما انسانها لازم است که برای دریافت مال، جاه و جلال و زندگی بهتر، زندگی دیگر انسانهارا به مخاطره نیاندازیم و ثبات جامعه انسانی را از بین نبرده برای حفظ شخصیت و کرامت خود، شخصیت وکرامت دیگران را لطمه نزنیم. ما میتوانیم چیزی را که برای خود میپسندیم برای دیگران نیز بپسندیم. حق دیگران را تلف نکرده در فضای صلح و برادری زندگی نماییم؛ به منظور نگهداشتن و حفظ عزت وکرامت خویش عزت دیگران را نیز نگهداریم.
نگرانیهای مردم از حفظ دستآوردها
عدم شفافیت در گفتوگوهای صلح بیباوریهای مردم را نسبت به راهاندازی پروسه صلح بیشترکرده است؛ منجمله نادیده گرفتن حقوق زنان نگرانیهای جدی برای فعالان حقوقبشر و مدافعان حقوق زنان به وجود آورده است. زنان که همواره در این کشور از مظلومترین اقشار جامعه به حساب میآمده در افغانستان جدید پس از کنفرانس بن و دولت مبتنی بر قانون اساسی که به دوره دموکراسی و آزادی نیز معروف است، توانسته جایگاه نسبی برای خود پیدا کند. در طول این سالها آنها آرام ننشستهاند و نباید هم آرام و بدون سروصدا باشند؛ چون آنها نصفی از نفوس جامعه را تشکیل میدهند و لذا اشتراک آنها در روند صلح یک امر حتمی و ضروری است. بیست سال دوره دموکراسی برای زنان افغانستان سالهای سرنوشتساز بوده است، آنان توانستهاند تحصیل کنند، از روستاها به شهرها بیایند، زندگی تخصصی خود را آغاز کنند، در کنار مردان به فعالیتهای مدنی و سیاسی روی بیاورند. زنان امروز افغانستان با زنان سالهای جهاد و دوران طالبان بسیار تفاوت دارند و تفاوتهای چشمگیری در دیدگاههای آن نسبت به زنان و جامعهای که در آن زندگی میکنند، تغییر کرده است و فقط آنچه را گفته آمدیم، برای خود زنان و فعالین حقوق زنان قابل درک است.
امروز زنان بیشماری از طریق رقابت آزاد و انتخابات به کرسیهای بلند نمایندگی از مردم در مجلس نمایندگان و مجلس سنا و شوراهای ولایتی راه یافتهاند و در سطح رهبری قرار دارند. زنان در جامعه خود از موقف خاصی برخوردارند و جایگاه مهمی دارند. بناءً دولت افغانستان و جامعه جهانی موقف زنان را بااهمیت دانسته و توجه ویژهای به آنها دارند. زنها میخواهند پرسشهای مستقیمی از طالبان داشته باشند که تا امروز مطرح نشده است. این یکی از تشویشهای است که امروز در جامعه ما مطرح است.
انتظارمردم از حکومت و جامعه جهانی
از آنجایی که همهی مردم از جنگ طولانی در کشور متنفر و خستهاند، بنابراین تمام مردم خواهان صلح و آرامش در کشور اند. تا هنوز برای کلمه صلح کدام تعریف خاص وجود ندارد، مگر برای بعضیها صـلـح به معنای خـتـم جنگ، عدم وحشت، نبود انتحار و انفجار و غیره است. در دو دهـه اخیر ایالات متحده امریکا به خاطر سرکوبی گروههای دهشتافکن به خصوص القاعده و طالبان  مشکلات زیادی را متقبل شدند. در ضمن کمکهای مالی و نظامی با همکاری دولت افغانستان در مقابل این گروهها جنگیده و تا امروز این مبارزه ادامه دارد. با وجود همهی تلاشها و مبارزات بیپایان، نتوانستند لانههای این دهشتافکنان را نابود کنند. بالاخره ایالات متحده امریکا اقدام صـلـحجویانه کرده و مستقیم طالبان را به میز مذاکرات صـلـح دعوت کرد و کشانکشان از مسکو شروع تا قطر و کشورهای دیگر نشست و گفتوگو کردند. با وجود تلاشهای صـلـحجویانه نماینده خاص ایالات متحده امریکا در امور صلح افغانستان، هنوز هم در بین مردم گمانهزنیها و شک و تردیدها در مورد ابهام و پیچیدهگی روند صـلـح با طالبان نزد مردم به صورت عام و نزد زنها به صورت خاص وجود دارد.امید است که در توافق نامه که بین آمریکا و گروه طالبان به امضاء میرسد، دست آوردهای مردم ما نادیده گرفته نشود و از طرفی دیگر با شروع مذاکره بین دولت و طالبان مردم اتظار دارد که دست آوردهای نظامی اقتصادی و فرهنگی که محصول خون هزاران شهید مجروح این مر دم است به خوبی پاسداری شود پیشاپیش برای مرد نوید فردای بهتر داده شود.
نتیجه گیری: با توجه به مفهوم کرامت انسانی و در نظر گرفتن آموزههای دینی مربوط به کرامت انسانی در ادیان آسمانی، به ویژه دین اسلام، میتوان گفت: اولاً، کرامت انسان آن نوع شرافتی است که تمامی انسانها به دلیل داشتن توانایی تعقل، تفکر، آزادی، اراده و اختیار و وجهه الهی، به طور فطری و یک سان از آن برخوردارند. این کرامت، یک امر ضروری و غیرقابل انفکاک و انتزاع از انسان است؛ یعنی تصور انسانیتِ انسان، بدون آن ممکن نیست. تا زمانی که عنوان انسان و بنی آدم بر او صادق است، از کرامت انسانی و حقوق فطری ناشی از آن برخوردار است. ثانیاً، کرامت بشری چیزی نیست که با ارتکاب جرم و جنایت بر خود یا دیگران زایل شود. در واقع، آنچه قابل سرزنش میباشد، رفتار و فعلی است که انسان انجام میدهد، نه ذات او.

دیدگاه شما