واژه "Life Expectancy " در لغت به معنی تعداد متوسط سال‌هایی است که یک شخص اگر شرایط مرگ و میری را که در جدول عمر مشخص شده، به کار بندد، زندگی خواهد کرد و در اصطلاح عبارت است از تعداد سال‌هایی که انتظار می‌رود یک فرد از یک سن تا سن دیگر زنده باقی بماند. در واقع امید به زندگی یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد متوسط طول عمر در یک جامعه چقدر است و یا به عبارت دیگر، هر عضو آن چند سال می‌تواند توقع طول عمر داشته باشد. واژه امید به زندگی در لغت به معنای تعداد متوسط سال‌هایی است که یک شخص زندگی خواهد کرد و در اصطلاح عبارت است از تعداد سال‌هایی که انتظار می‌رود یک فرد از یک سن تا سن دیگر زنده باقی بماند.
امید زندگی را می‌توان برای هر سنّی محاسبه کرد؛ مثلاً مشخّص نمود، یک مرد 65 ساله به طور متوسط چند سال دیگر عمر خواهد کرد، البته به شرط این‌که الگوی احتمال مرگ او نیز در آینده مانند انسان‌های 65 سال به بالای فعلی باشد. از این شاخص می‌توان برای مطالعه تغییرات زمانی مرگ و میر یک جمعیت (نظیر افغانستان)، مقایسه همزمان مرگ و میر زیرجمعیت‌های عمده یک جمعیت و مقایسه همزمان (یا ناهمزمان) مرگ و میر جمعیت‌های مختلف (نظیر کشورهای مختلف) سود جست.
شاخص امید به زندگی و توسعه
امید به زندگی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سلامت و برآیند عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و سایر عوامل موثر است. هرچه شاخص‌های بهداشتی و درمانی بهبود و ارتقاء یابد، امید به زندگی افزایش خواهد یافت و از این رو، این شاخص‌ یکی از شاخص‌های سنجش پیشرفت و عقب ماندگی کشورها است. لذا این شاخص؛ به عنوان یکی از شاخص‌های مهم سلامت، اثر چشم‌گیری بر رفاه اجتماعی، توسعه اقتصادی و سرمایه انسانی دارد.
یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه هر کشور که در گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد؛ هرساله اعلام می‌شود، شاخص امید به زندگی است. این شاخص نشان می‌دهد، مردم هر کشور بر اساس میزان توسعه‌یافتگی آن کشور  چند سال امید به زنده ماندن دارند. امید به زندگی یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد متوسط طول عمر هر فرد در یک جامعه چقدر است یا به عبارت دیگر هر فرد از آن جامعه چند سال می‌تواند توقع حیات داشته باشد. در این میزان؛ هر چه شاخص‌های بهداشتی و درمانی بهبود یافته باشد، امید به زندگی افزایش خواهد یافت، به همین دلیل  این شاخص یکی از شاخص‌های سنجش پیشرفت و عقب‌ماندگی کشورها  تلقی می‌شود.
شاخص امید به زندگی زنان
یکی از ویژگی‌های این شاخص این است که امید زندگی را به تفکیک زن و مرد محاسبه می‌کنند؛ زیرا در بیشتر نقاط دنیا امید زندگی زنان بیشتر از مردان است. امید زندگی زنان در همه جوامع چند سال (در کل جهان چهار و نیم سال) بیشتر از مردان است. امید زندگی در کنار شاخص‌های درآمد سرانه و سود به عنوان شاخص توسعه تلقّی می‌شود.
اما ظاهرا این مسئله جهانی در مورد افغانستان صدق نمی‌کند. زیرا زنان زحمت کش و بسیار ستمدیده افغانستان که همواره پشتیبان خانواده‌های خود و جامعه عزیز افغانستان بوده و هست. فشارهای بسیار زیاد بر قشر زنان مظلوم افغانستان بیش از مردان بوده و باعث کاهش امید به زندگی زنان نسبت به مردان در جامعه شده است.
طبق احصائیه‌های سازمان‌های بین الملل و بانک جهانی جمعیت جامعه افغانستان به صورت متوازن در گروه‌های سنی مختلف بین مرد و زن تقسیم شده است. به عبارتی دقیقا نیمی‌از کل جمعیت افغانستان را زنان تشکیل می‌دهد. اما در مورد اینکه میزان فشار زنان به چه میزان باعث کاهش امید به زندگی زنان در جامعه افغانستان شده است، هنوز منتشر نشده است.
عوامل موثر در امید به زندگی زنان
عوامل زیادی در این شاخص تاثیر دارد که فقط به برخی از آنها که مربوط به زنان است اشاره می‌شود.
1-وضع بهداشتی زنان؛
لازم به ذکر است که وضع بهداشتی یک جمعیت با مجموعه‌ای از شاخص‌ها بیان می‌شود که قطعاً مستقل از یکدیگر نمی‌باشد. هرکدام از این شاخص‌ها به‌تنهایی واقعیتی ویژه را بیانگر هستند: میزان مرگ ‌و ‌میر خام، میزان مرگ ‌و میر نوزادان، تغییرات این میزان‌ها برحسب تجهیزات درمانی و پزشکی در مناطق مختلف و ...، اما یک شاخص کلی نیز موجود است که همه این شاخص‌های ویژه را با مرتبط ساختن آن‌ها با یکدیگر خلاصه می‌کند و این شاخص چیزی جز امید به زندگی در بدو تولد نیست. در این میان وضعیت بهداشتی نامناسب در میان طبقه فقیر جامعه بخصوص عدم امکانات در میان زنان بیشتر باعث وخیم تر شدن این شاخص می‌شود.
 2-نرخ بی سوادی زنان
تاثیر نرخ بی‌سوادی بر امید به زندگی منفی می‌باشد. تحقیقات انجام شده این تاثیر را بسیار بالا اثبات کرده اند. به این معنا که با افزایش یک درصدی در نرخ بی‌سوادی، با ثبات سایر متغیرها، در بلند مدت، امید به زندگی در افغانستان حدود ۹ درصد کاهش خواهد یافت.
افرادی که از آموزش مناسب برخوردارند، به احتمال فراوان انتخاب‌های سالم‌تری را برای زندگی در مواردی نظیر: عادات غذایی، رعایت بهداشت فردی، استفاده از الکل و دخانیات و میزان ورزش خواهند داشت و از سوی دیگر نیز، آموزش و تحصیلات،‌ امکان اشتغال و کسب درآمد بیش‌تری را برای افراد فراهم می‌کند و از این طریق می‌تواند بر سطح بهداشت و امید به زندگی اثرگذار باشد.
با توجه به شاخص تولید مواد غذایی، سرانه مخارج عمومی‌سلامت و شهرنشینی، امید به زندگی را در بلند مدت کاهش می‌دهند. بنابراین به منظور افزایش امید به زندگی در جامعه، دولت بایستی بودجه لازم را برای افزایش تولید مواد غذایی جهت دستیابی به امنیت غذایی آینده کشور فراهم کند. همچنین، دولت و سیاستگزاران بایستی توجه به مساله آموزش و با توجه ویژه به بخش بهداشت و درمان در اقتصاد کشور و تخصیص منابع موجود و کافی برای این بخش و فراهم کردن خدمات بهداشتی و غیربهداشتی برای جمعیت شهرنشین، سلامت افزاد جامعه را ارتقاء دهند.
فهرست کشورهای جهان بر پایه امید به زندگی
مطابق آمار سازمان ملل کشورهای ژاپن، هنگ کنگ، ایسلند، سویس و استرالیا به ترتیب در جهان مقام‌های اول را دارند که با حدود ۸۲ سال از میانگین جهانی ۲۲ درصد بالاتر است. کشورهای سوازیلند، موزامبیک، زیمبابوه، سیرالئون و لسوتو نیز به ترتیب در پایینترین رده قراردارند. امید زندگی در این کشورها حدود ۴۲ سال است که ۳۸ درصد کمتر از میانگین جهانی و نصف کشورهای بالای جدول است. امید به زندگی در افغانستان نیز از متوسط جهانی بسیار کمتر است. البته در سالهای اخیر رشد خوبی داشته است اما هنوز در میان زنان اوضاع نامناسب است.
سخن پایانی:
امید به زندگی یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد متوسط طول عمر در یک جامعه چقدر است یا به عبارت دیگر هر عضوی از آن جامعه چند سال می‌تواند توقع حیات داشته باشد. هر چه شاخص‌های بهداشتی و همچنین درمانی بهبود یابد امید به زندگی افزایش خواهد یافت و از این رو این شاخص یکی از شاخص‌های سنجش پیشرفت و یا عقب ماندگی کشورهاست. امید زندگی زنان در همه جوامع چند سال (در کل جهان چهار و نیم سال) بیشتر از مردان است. اما این درحالی است که در افغانستان این امر برعکس است.
شرایط بسیار نامناسب زنان به لحاظ فقر و بی سوادی و عدم امکانات بهداشتی و صحی باعث شده است تا امید به زندگی زنان نسبت به مردان کمتر باشد. این پدیده لزوم توجه جدی تر مسئولین و سازمانهای خارجی در این زمینه را می‌طلبد.