صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

فاجعه خاموش

-

فاجعه خاموش

آلودگی هوا یک قتلعام خاموش است؛ اما بدون ابعاد تبلیغانی. آلودگی هوا بزرگترین معضل جهانی، فرا روی جوامع بشری است. انسانها همیشه توجه شان را به تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و فناوری معطوف ساخته است.
کمتر رسانه و نویسندهی در مورد این مشکل حاد بشری ابراز نگرانی کرده است.
همه نگرانی شان ازناحیه جنگ و اتمام ذخایر معدنی ومنابع تجدیدناپذبر و روی کارآمدن نظام های دیکتاتوری درجهان است. نگرانی اصلی همین نکته است که چرا از بزرگترین دشمن بشریت احساس خطر نمیشود.
این خطر بنیانکن که دست نامرییاش را به سوی انسانها به هدف نابودی شان دراز کرده است، باید به جد نگران همهی بخش های زندگی خود و حتا کل جهان باشیم. براساس آمارهای موجود این هیولای پنهان سالانه پنج میلیون انسان را به کام مرگ میکشاند که شصت درصد آنها در کشورهای توسعه یافته جان شان را از دست میدهند. همه ساله درحدود هفتاد میلیون دالر بر اقتصاد دنیا ضرر وارد میکند.
آلودگی هوا به تمام تغییر دهندههای کیمیاوی، فزیکی موجود درآن گفته میشود. وجود آلایندهها در هوا زندگی گونههای نباتی و جانوری را در کنار انسانها با خطرجدی مواجه ساخته است.
همه ساله بخش بسیارزیادی ازموجودات زنده حیات شان را ازدست میدهد. زمانی که نخستین منبع تولیدی در زنجیره غذایی در آستانۀ نابودی قرارداشته باشد، جهان باید منتظرآینده وحشتناک باشد.
اکوسیستم مراتع و علفزارها به حیث منبع اولیه چرخش غذایی در سیستم حیات به حساب میآید. آلودگی هوا با رشد جمعیت و توسعه اقتصادی کشورها رابطه مستقیم دارد.
هرچقدر که نفوس زیادگردد، به همان نسبت بحث نیازها در اولویت قرار میگیرد و برای رفع این نیازها باید چرخ چرخههای تولیدی و صنعتی بچرخد. چرخدندههای ماشینهای تولیدی مواد عضوی زیادی را به مصرف میرساند که این امرموجب افزایش آلایندهها در هوای محیط اطراف مان میگردد.
آلودگی هوا به شکل طبیعی و مصنوعی وجود دارد. آتشفشانها که تاثیرات مخرب بر تغییرات آب و هوایی دارد میتوان آن را از عوامل طبیعی برشمرد.
آتشفشانها عبارت از مواد مذابی است که براثر فعالیت های تکتنیکی زمین که لایه های زیرین و زبرین زمین روی هم ساییده میشود و فشارحداکثری درهستهی آن وارد میگردد که این ماده مذاب که ناشی از فشارهای زیاد در هسته موجوداند بیرون شروع به جستن میکند.
خیلی از کشورها از جمله جاپان و اندونیزیا که بیشترین آتشفشانهای فعال دردنیا را درخود جا داده است.
عامل طبیعی دیگر آتشسوزیها می باشد که ازاثر آن سالانه صدها هکتارازجنگلات و مراتع میسوزد. آتشسوزی بر اثر گرم شدن بیش ازحد هوای محیط و وجود مواد آتشزا در درختان ایجاد میشود.
با تآسف باید اذعان داشت که گرمایش زمین ریشه در تولید بیش ازحد گازهای گلخانهیی دارد.
این چرخه رو به رشد تخریب طبیعت بنیادش دردستکاری های بی رویه آدمها است. زمان که بخشاعظم از جنگلات براثراین عامل طبیعی ازبین میروند اختلال درجریان تامین کنندههای مواد غذایی به میان میآید.
خطرگرم شدن کره زمین همواره از سوی دانشمندان به مسئولان امور و شهروندان جهانی گوشزد شده است.
با توجه به اضرار زیانبارو مهلک این موضوع از سوی کشورها و به خصوص غولهای صنعتی جهان جدی گرفته نمیشود.
جای بس تآسف است که انسان ازبزرگترین تهدید کننده حیات شان غفلت میکنند. درکنارآتشسوزیها به گونه طبیعی، قطع بی رویه جنگلات از سوی دشمنان محیط زیست صورت میگیرند و این اقدام غیر قانونی انسانها تیشه را بر ریشه زدن است و یا به تعبیر دیگر اره انداختن به شاخه که روی آن نشسته است میباشد.
اگر فعالین محیط زیست علیه این عمل فراقانونی ایستاد نشود این امکان وجود دارد که درآیندههای نزدیک بخشی زیادی از تولید کنندههای اولیه درمعرض نابودی کامل قرار بگیرد.
گردوغبار طبیعی نیز برخرابی هوا اثرگذاراست.
آلودگی مصنوعی با توجه به زمینهها و افزایش رو به رشد به مراتب خطرناکترو مخرب تراست.
انسانها خود مواجب آن را فراهم میکنند. کارخانهها به دلیل استفاده از مواد کیمیاوی که به محیط زندگی ضرر رسان است، تسریع کنندهی این معضل همه‌‌گیر جهانی اند. کشورهای صنعتی و توسعه یافته و صاحبان اقتصادهای بزرگ دنیا که درپی فعال نگهداشتن چرخ های تولید شان است، برای سلامت جهانیان هیچ وقع نمینهند. این بی تفاوتی درقبال جان میلیونها انسان درسراسر جهان نوعی بی عاطفهگی و بی مسئولیتی را ترویج میکند.
ازطرفی به محض کمی سکتگی به سامانههای تولیدی میلیاردها دالر خسارت براقتصاد جهان وارد میگردد.
در شرایط که رقابتهای تولیدی و جنگهای اقتصادی عالمگیرشده است فکر نکنم که حالاحالاها تدابیر لازم در راستای پیشگیری از خراب شدن بیش ازحد هوا روی دست گرفته شود.
دنیا که در حال حاضر مصروف رؤیا پردازیهای تولیدی در بازار جهانی اند چندی بعد به دلیل این غفلت عامدانه انگشت ندامت به دهان خواهد گذاشت.
سالانه کشورها میلیاردها دالر را به غرض کاهش گرمایش زمین و تغییرات آب وهوایی برمبنای توافق پاریس به سازمان محیط زیست جهانی کمک میکند.
با روی کارآمدن دونالدترامپ در امریکا، این کشور از این سازمان خارج شد. این اقدام امریکا که ابراقتصاد جهان اند میتواند تاثیرات بدی را متوجه این سازمان بسازد.
درکنار امریکا قدرتهای اقتصادی دیگر دنیا نظیری چین، روسیه و جاپان نیزبه تعهدات شان مبنی برکاهش گازهای گلخانهیی عمل نمیکنند. رقابت های تسلیحاتی و فضایی موج جدیدی از نگرانیها را درباره تخریب لایه اوزون خلق کرده است.
با آزمایشات مکرر هستهی ازسوی کشورها، احتمال تخریبات در این قسمت ازجو زمین را بالا میبرد. اوزون سپر مطمین دربرابر پرتوهای فرابنفش و اشعه
های مضره است. اگر این سپر حیاتی آسیب بیبیند، زندگی موجودات در سراسرکره زمین نیز به مخاطره میافتد. دانشمندان چندسال پیش ازوجود شکاف بزرگ در این لایه اتموسفری خبر داده بود وآنها دلیلش را آزمایشات پیهم موشکهای فضاپیما ذکر کرده بود. هم اکنون تغییرات سریع آب وهوایی در شرف وقوع اند.
آتشسوزیهای فراگیر، نوسانات تغییرات جویی و نیز مرگ ومیر موجودات آبزی و غیر آبی را شاهدیم. طوریکه که میدانیم وسایط نقلیه از دیگر عاملان اصلی خطرات ناشی از آلودگی هوا اند. شهری شدن همگام با عصری شدن صنعتی شدن را سبب شد. روزانه میلیونها واسطه نقلیه  مانند: موتر، کشتی، قطار و طیاره برای نقل و انتقالات انسانها و کالاها در بین شهرها و کشورها ازش کار گرفته میشود که این خود نیازبه استفاده از مواد عضوی را بالا میبرد. روزانه هزارن بشکه فرآوردههای نفتی غرض فعال نگهداشتن سیستم حمل ونقل به کارگرفته میشود. درکلانشهرها درحدود شصت فیصد آلودگی برمیگردد به استفادکنندگان مواد نفتی. ماشینزه شدن کشاورزی نیز در این مورد نقش دارد. استفاده از سوخت های فسیلی در بزرگشهرها خطرات جدی را در مقیاس بسیار بالا متوجه انسانها میکند. بارانهای اسیدی که از وجود ریزگردها در هوا به وجود میاید. این ریزگردها که از کارخانه تولیدی عازم طبقات بالای اتموسفیر میگردد، بعد از گردش بسیارزیاد دوباره به شکل باران و برف به زمین باز میگردد. باران اسیدی سبب از بین بردن آثار باستانی و کاهش حاصلدهی زمینها میگردد.
آسم یکی از خطرناکترین امراض تنفسی است که براثر آلودگی هوا به وجود میآید. آسم باعث اختلالات در دستگاه تنفسی میگردد. سبب انسداد برونشها وآلرژی در افراد میگردد. تنگی نفس تا سرحد مرگ ادامه مییابد. حملات قلبی نیز ازدیگر اثرات این فاجعه خاموش است. به همین دلیل است که بزرگشهرها بیشترین آمارمرگومیر ناشی از آسم و حملات قلبی را درخود دارد. کسانی در معرض هوای آلوده قرار میگیرد همیشه عصبی و بی حوصله اند.
افغانستان را نمیشود درمجموع کشورهای به حساب آورد که دارنده آلودگی بیش ازحد باشد. این کشور هنوز از دسترس صنعتی شدن به دور است. حتا ابتدایی ترین زیربناهای صنعتی شدن را ندارد. قدمهای نخستین را در این راستا برمیدارد. ولی به دلیل عدم موجودیت زیرساختها و امکانات شهرهای مدرن و امروزی ازبابت پاکی و رعایت نکردن اصول بهداشتی در تنگنای جدی خطرات ناشی از آلودگیهای محیطی قراردارد. کابل پایتخت افغانستان و شهری با هفت میلیون جمعیت درصدر آلوده ترین شهرهای کشور قرار دارد. این امر به دلیل تراکم جمعیتی و عدم آشنایی تازه واردان با فرهنگ شهرنیشنی و نیز نبود سیستم شهری منظم همه و همه برخلق این بحران آب وهوایی کمک میکنند. با توجه به تحقیقات صورت گرفته درمورد وضعیت هوای کابل بیشترین ذرات معلق را به خود اختصاص داده است. موترهای کهنه درون شهری، استفاده از چوب وزغال برای تسخین خانهها و نیز گرد وخاک داخل شهر و تراکم بیش ازحد نفوس در این شهر را میتوان از مشکلات اصلی به حساب آورد. حس و گرایش جهان وطنی و نیز احساس مسئولیت درقبال همدیگر و تعهدات همهی کشورها مبنی بر روی آوردن به انرژی پاک را میشود ازراه حلهای در جهت آلودگی زدایی پیشنهاد کرد.

 

دیدگاه شما