در دوهه دخیر مردم افغانستان دست آورهای مهم و اساسی دارد؛ یکی از این دست آوردها بوجود آمدن ساختار سیاسی مبتنی بر اراده شهروندان از طریق دموکراسی است.
در این روزهای که، گفتگوهای صلح تبدیل به یکی از مسائل جدی در افغانستان و منطقه شده است؛ ما در شرایط سخت و دشوار قرار داریم. دشواری این وضعیت به این معنا است که تعدادی از نیروهای داخلی و کشورهای منطقه شایعات چون "حکومت موقت" و "حکومت عبوری" را راه اندازی کرده اند.
در این وضعیت، موقف مردم و جمهوری اسلامی افغانستان این است که؛ ساختار سیاسی و دولتی که؛ بر اساس اراده مردم افغانستان و مشاکت جهانی در چارچوب جمهوریت از طریق دموکراسی ایجاد شده است، توئم با دست آوردهای دو دهه اخیر حفظ شود.
جمهوریت آماده است که با گروه تروریستی طالبان صلح کنند و آنان را در ساختار جامعه افغانی بپذیرند؛ و تا هنوز در این مورد گام‌های بزرگی را برداشته است.
موقف جامعه جهانی در پروسه صلح روشن است. آنان خواهان عملی شدن پروسه صلح با حفظ دست آورهای دو دهه اخیر در افغانستان است. این موضع گیری در اعلامیه پایانی کنفرانس ژینو مشخص شد. در هیچ یک از ماده‌های آن مفهومی به نام حکومت موقت و عبوری دیده نمی‌شود. کشورهای اروپایی، ایالات متحده و تعدادی از کشورهای آسیایی به شمول آسترالیا در عمل و فکر از تداوم دموکراسی و مردم سالاری حمایت می‌کنند نه از حکومت های کودتایی. بناءً در ذهن آنا چیزی به نام حکومت موقت و عبوری جایگاهی ندارد.
امروز در افغانستان سه اردوگاه ادبیات و داعیه موقت خواهی و حکومت عبوری را در رسانه مطرح می‌سازند.
اردوگاه اول، کشورهای منطقه خاصتاً ایران و پاکستان اند که؛ به صورت پنهان و آشکار از گروه تروریستی طالبان حمایت و پشتیبانی می‌کنند.
ایران به نسبت مشکلات که با آمریکا و کشورهای اروپایی دارد و از سوی دیگر به خاطر مسئله آب افغانستان در سدد رشد گروه تروریستی طالبان است تا دولت افغانستان را از طریق مختل‌سازی امنیت تضعیف کند و به منافع اقتصادی و سیاسی اش دستررسی پیدا کند.
پاکستان، بسیار آشکار و مشخص از گروه تروریستی طالبان حمایت و پشتیبانی می‌کند. تمام سیاست مداران پاکستان به ایجاد، تجهیز، تمویل و تداوم گروه تروریستی طالبان اذعان دارند. از احمد رشید روزنامه نگار پاکستانی تا پرویز مشرف، بی‌نظیر بوتو، نواز شریف، عمران خان و اسد دارانی؛ نه تنها رابطه شان را با طالبان پنهان نکرده‌اند. بلکه، به افتخار از آن یاد می‌کنند. پاکستان به صورت جدی می‌خواهد از طریق گروه طالبان دموکراسی در افغانستان را نابود سازد و نظام سیاسی را با فروپاشی مواجه سازد.
ارودگاه دوم، گروه تروریستی طالبان است که آنان تحت پوشش پروسه صلح و حمایت استخبارات پاکستان و ایران می‌خواهند دموکراسی و مردم سالاری را در افغانستان به ناکامی بکشانند. اما طالبان به این هدف شوم شان نخواهند رسید به هر میزان که تلاش کنند بیشتر از گذشته در جامعه افغانستان مورد نفرت قرار می‌گیرند.
اردوگاه سوم، سیاست مداران داخلی اند که؛ ساز حکومت موقت را می‌نوازند و طبل عبوری را می‌کوبند، این‌ها کسانی اند که بر افکار عمومی افغانستان مسلط اند و امکانات تبلیغاتی در اختیار دارند. این سیاست‌مداران آنانی اند که؛ در 19سال اخیر از تمام مزیت‌های دموکراسی استفاده کردند. همه شان به امکانات وافر مادی رسیدند. از برکتِ مشارکت جهانی و نظام دموکراتیک، چوکی‌های بالای دولتی را اشغال کردند.
کارل مانهایم جامعه‌شناس مجارستانی، در مقاله‌ای تحت عنوان "دموکراتیک شدن فرهنگ" می‌گوید؛ بعضی اوقات کارگذاران دموکراسی باعث ناکامی دموکراسی می‌شوند. این نظر مانهایم را به این هدف آوردم که امروز ما در شرایطی دشواری قرار گرفته ایم.
دشواری به خاطر این است که، امروز کارگذاران دموکراسی به صورت غیر مستقیم و گاهاً مستقیم، سخن از حکومت‌ موقت و عبوری به زبان می‌آورند. داعیه حکومت موقت مسئله ساده نیست. این داعیه به معنای ناکام سازی پروسه دموکراسی توسط کارگذاران دموکراسی است.
خواست نویسنده به عنوان یک شهروند این است که، سیاست‌مداران خواست اقشار پائین جامعه، نسل جوان و تحصیل کرده و منافع ملی کشور را در نظر بگیرند.
در افغانستان توده‌های مردم و جوانان تحصیل کرده از موقت‌خواهی خسته اند و از نظام‌های کودتایی خاطرات تلخی در ذهن دارند. تلاش بر تکرار تجربه‌های تلخ گذشته حکایت از عدم درایت سیاسی سیاست‌مداران دارد و حتا برخلاف منافع ملی است.
موقت‌خواهی پیامدهای خطرناک دارد. امروز گروه تروریستی طالبان با هزاران جنایت بستر موقت‌خواهی را پهن و داعیه حکومت موقت را سرداده است. فردا حتما گروه تروریستی دیگری سربلند می‌کند و داعیه موقت‌خواهی را مطرح می‌سازد. امروز اگر این عرابه شوم بچرخد در آینده، ما شاهد چرخش‌های بدبختی‌آور بیشتری خواهیم بود و ما در تاریخ زندگی خود و نسل‌های بعدی مان چیزی به نام دموکراسی و ثبات سیاسی تجربه نمی‌کنیم.
ما، امروز تلاش کنیم عرابه دموکراسی که در ساختار جمهوریت در چرخش است، به این چرخش سرعت و تداوم بخشیم. زیرا در نظام سیاسی مبتنی بر دموکراسی همه چیز مشخص و دموکراسی نظام زمان‌مند و ساختارمند است. یعنی؛ اداره نظام توسط یک شخص، برای یک مدت معین.
تا زمانی‌که؛ ما نحوه انتقال قدرت و حاکمیت دولتی را نظام‌مند، ساختارمند و زمان‌مند نسازیم؛ امکان ثبات سیاسی وجود ندارد. عملی شدن این امر از طریق دموکراسی امکان پذیر است.
همه، بپذیریم که امروز رئیس جمهور غنی مسئولیت جمهوری اسلامی افغانستان را دارد و نماد جمهوریت و دموکراسی است. در دولت جمهوری اسلامی افغانستان از تمام اقوام حضور دارند و همه خود را در آینه‌ای جمهوریت می‌بینند.
ما تلاش کنیم به این قدرت اخلاقی برسیم و این ذهنیت (Mind set ) را از خود دور بسازیم که "یامن و یا هیچ کسی دیگر". این واقعاً ایده خطرناک است. با این ذهنیت امکان عبور از بحران دشوار و حتا محال است. در این میان بیشترین آسیب را اقشار پائین جامعه متحمل می‌شوند قسمیکه تا هنوز ما شاهد آن هستیم.
واقعیت اجتماعی و سیاسی ما این است که، امروز مسئولیت همه شهروندان کشور، مخصوصاً سیاست‌مدارن و کارگذاران دموکراسی این است که برای تداوم و حفظ دموکراسی در قالب جمهوریت تلاش کنیم نه تنها تلاش بلکه پیکار کنیم. جلو هر نوع کودتا، چه تروریستی و چه سیاسی گرفته شود و سنت انتقال قدرت بر اساس رای مردم نهادینه گردد. با اندک‌ترین غفلت، افغان‌ها در عمق یک بحران و فاجعه فراگیر سقوط خواهند کرد.