1. سازمان ناتو: ناتو از کمک کننده‌گان عمده و شرکای مهم نظامی افغانستان است. منافع این سازمان در افغانستان نابودی تروریسم، برقراری دولت مقتدر که بتواند ثبات سیاسی، امنیت پایدار و منافع خود و متحدین‌اش را تضمین کند، است. رویکرد ناتو با نقش‌آفرینی و همکاری ملل متحد و اتحادیه اروپا تقویت و حمایت از ارزش‌‌های مردم‌سالاری، تامین عدالت، توسعه پایدار، مشارکت سیاسی زنان، حکومت‌داری مبتنی بر شفافیت و پاسخگویی، تامین حقوق‌ بشر از مجرای مبارزه با تروریسم. حمایت از توانمندسازی نیروهای امینتی افغانستان عمده‌ترین بخش ماموریت این سازمان در افغانستان دانسته می‌شود. این مسئله در نشست روزهای 17 و 18 ماه فیبروری 2021 وزرای دفاع در بروکسیل برآن تاکید شده و روند خروج نیروهای ناتو از افغانستان به بهبود وضع امنیتی، کاهش خشونت‌ها، توقف ترورهای هدفمند فعالین سیاسی، مدنی، رسانه‌ای و نظامی اعلام شد. سازمان ناتو که اکثر اعضای آن کشورهای عضو اتحادیه اروپا است، نگران دوام خشونت‌ها و سقوط افغانستان به یک جنگ داخلی دیگر است که باعث سرازیر شدن سیلی از مهاجران به این قاره شود، همچنان تبدیل شدن افغانستان به لانه‌های امن تروریستان اعضای این سازمان را در آسب‌پذیری شدیدی قرار خواهد داد؛ لذا در رویکرد حمایتی‌شان از افغانستان طرفدار تقویت و حمایت دولت افغانستان که شاخصه‌های مردمسالاری را داشته باشند؛ هستند.
2. روسیه و کشورهای آسیای میانه: روسیه از تهدیدات‌ تروریستی، گسترش خشونت‌های جاری به خاک این کشور و قاچاق مواد مخدر از افغانستان به شدت نگران است.کشورهای آسیای میانه تحت نفوذ فراوان روسیه قرار دارند و منابع سرشار انرژی را در اختیار دارند، ضمن این‌که افغانستان را در نگاه تجاری نقطه وصل به بازارهای رو به گسترش جنوب آسیا محاسبه می‌کنند، ناامنی در این منطقه را به عنوان تهدید عمده فراروی منافع اقتصادی‌ در حال رونق گرفتن خویش می‌دانند، تمایلی به صدمه دیدن این منافع ندارند. گروه‌های تروریستی فعال مانند جنبش اسلامی ازبکستان، انصارالله تاجکستان، داعش، القاعده و جنبش ترکستان شرقی که تحت حمایت طالبان در حال رشد است، پلان‌های توسعوی این کشورها و حاکمیت این کشورها را تهدید می‌کنند، لذا رویکرد حمایت از روند صلح افغانستان که ازبکستان به تازه‌گی نقش بازیگر فعال را دارد، ناشی از درک خطر این تهدیدات است. اما، نگاه رقابتی روسیه-آمریکا در منطقه بر روند صلح افغانستان سابه تار انداخته است.
راهکارهای دستیابی به منافع مشترک
آمریکایی‌ها در آخرین طرح مکتوبش در مورد افغانستان (استراتژی ترامپ) که در سال 2016 میلادی منتشر کرد گزینه "درگیرشدن متمرکز یا صفرپایه" را انتخاب کرد، تا هم دولت افغانستان را حمایت کند و هم بتواند به صلح و خروج نیروهایش از افغانستان دست یابد. حالا تیم جو بایدن رئیس جمهور جدید آمریکا که مصروف بررسی موافقتنامه این کشور با طالبان است، خروج مسئولانه، تامین صلح و حفظ دست‌آوردهای 20 ساله در دستور کارش قرار داده. آمریکایی‌ها خوب می‌دانند که نقش اسلام‌آباد در تامین صلح افغانستان محوری است، اما فقط با اتخاذ رویکرد تشویق و تنبه به شمول وضع تحریم، اعلام دولت حامی تروریسم و مشروط‌سازی همکاری صندوق بین‌المللی پول می‌تواند، این کشور را وادار به همکاری کند. راهکارهای نیز وجود دارد که در یک محیط غیر رقابتی دستیابی به صلح را با اقدام به آن‌ها تسهیل می‌کند:
1. همکاری به جای رقابت: هرچند در محیط انارشیک بین‌المللی کشورهای مختلف از مجراهای متفاوت اهداف و منافع خویش را تعقیب می‌کنند، اما در منازعه افغانستان توافق نظر وجود دارد به جز پاکستان و ایران که ملاحظات و اهداف خاص در افغانستان، را تعقیب می کند، سایر بازیگران در امر مبارزه با تروریسم متفق‌النظراند و آنرا تهدید مشترک می‌پندارند. محیط رقابتی در افغانستان باعث عدم شکست تروریسم شده و گزینه سرکوب تروریسم نتایج موثری نداشته است. لذا جایگزین کردن همکاری به جای رقایت در افغانستان است که آمریکا به آن فکر کرده‌اند، می‌تواند یکی از راه‌های مبارزه مشترک و پیروزی بر تروریسم باشد.
2. بی‌طرفی افغانستان: یکی از نتایج که بازیگران عمده مانند آمریکا، پاکستان، ایران، چین، روسیه و... بر آن توافق ضمنی دارند، فرضیه‌ی افغانستان به عنوان کنشکر بی‌طرف در نظام بین‌المللی است، اما با اهداف سیاسی، اقتصادی که کشورها تعقیب می‌کنند، این هدف به دشواری تامین خواهد شد. افغانستان به عنوان چهارراه وصل جنوب آسیا به منابع انرژی آسیای مرکزی، مسیر وصل چین به بازارهای غربی، و تبدیل شدن به چهارراه ترانزیت فرصتی خوبی در اختیار دارد، اما ضمانت‌های اجرای قوی جهت اعمال سیاست بی‌طرفی باید موجود باشد که این کشور بتواند با اتخاذ سیاست بی‌طرفی به صلح دست یابد.
3. تقویت نگاه ژئواکونومیکی: نگاه بازیگران عمده در افغانستان از بازی بزرگ بین روسیه- انگلیس تا آغاز ماموریت عملیات آزادی پایدار و حالا که روند صلح مطرح شده؛ معطوف به موقعیت استراتژیک افغانستان بوده است؛ در نقشه هارتلند مکیندر موقعیت ژئوپلیتیکی افغانستان بسی مهم تلقی شده و آمریکایی‌ها افغانستان را به حیث دهلیز اوراسیا فرض می‌کردند؛ از میزان این اهمیت هنوز کاسته نشده؛ اما یک نگاه جدید پیدا شده که افغانستان را به عنوان کلید ورود به منابع انرژی آسیای میانه و مسیر وصل به کالاهای چین و کشورهای جنوب آسیا می‌دانند، لذا دولت افغانستان این فرصت را دارد که در تعامل با بازیگران دخیل در تحولات نگاه‌ها را به اهمیت ژئواکونومیک کشور تقویت کرده و از اهمیت نگاه ژئواستراتژیک به افغانستان در یک روند اقناع‌سازی بازیگران استفاده کنند.
جمع‌بندی:
روند صلح افغانستان در سایه‌ی تار و نقش پررنگ رقابت‌ها و صف‌بندی‌های منطقه‌ای و جهانی به راه افتاده است، نگرانی ‎ها و چالش‌های را که بازیگران عمده‌ی دخیل در افغانستان به میان می‌آورند، مستقیم بر روند تامین صلح موثر است. از همین رو مباحث با تقسیم کردن بازیگران بر محورهای سه‌گانه به پیش بردیم.
به صورت جداگانه نقش‌ها، نگرانی‌ها و رویکردها را بررسی کردیم، تا بحث به نقطه‌ی برسد که راهکار برون‌رفت را طرح کنیم.دریافتیم که برای حل معضل افغانستان راهکارهای کارساز واقع خواهد شد که منتهی به همکاری‌ به جای رقابت شده، اصل بی‌طرفی که رسمیت یافته و احترام شود، به جای جناح‌بندی‌های رقابتی در رویکرد تازه‌‌ی تعامل‌محور  دولت افغانستان با سایربازیگران و فرصت‌های اقتصادی تامین کننده منافع همه جوانب دخیل در معضل جاری افغانستان بوده و نوع نگاه به افغانستان از سیاست و امنیت به اقتصاد متمرکز کنند؛ خواهد بود. اگر کابل- واشنگتن بتوانند  در جریان تلاش‌های رسیدن به صلح از تهدید تروریسم منحیث محور وحدت نظر بازیگران منطقه‌ای و جهانی استفاده کرده و تامین منافع اقتصادی بازیگران تضمین شود، راه رسیدن به صلح نیز هموار خواهد شد.