صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۸ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

کانفرانس مسکو متمم یا مُخل پروسه صلح افغانستان

-

کانفرانس مسکو متمم یا مُخل پروسه صلح افغانستان

فصل روابط افغانستان و روسیه, فصل کهن یست که به گذشته های دور برمیگردند. این روابط زمانی بیشتر محسوس شد, که بریتانیا در حال تثبیت پایه های استعماری اش در هند بود. روابط این قدرت منطقوی با افغانستان, در طول تاریخ با فراز و فرود های همراه بوده است و حتی گهگاهی صدایی چکمه های عساکر روسی نیز در این جغرافیا شنیده شده است؛ تا انجایکه زمانی این چکمه ها به اندازه در افغانستان به گِل نشست, که بیرون رفت از آن هزینه بردارتر از آمدن شان شدند. بعد خروج شوروی از افغانستان روابط این دو کشور به دلایلی متعددی مسیر سراشیبی خود را میپیمود. اما بعد از حادثه 11 سپتامبر 2001 و آمدن ایالات متحده امریکا در افغانستان, روسها روابط اش را با افغانستان از سر گرفت, تا جایی که از این کیک میمونء به نام افغانستان میخواست سهم بزرگی را برای خود اختصاص دهد. بر این اساس روسها تمایل زیادی به حفظ روابط خود با افغانستان دارند و همواره تاکید بر همکاری های امنیتی_ سیاسی با افغانستان کرده اند.
چرا روسها علاقه مند اوضاع سیاسی_امنیتی افغانستان است و همیشه وقایع این جغرافیا را رصد میکند؟ آیا روسها در پی به چالش کشیدن ایالات متحده امریکا در این جغرافیا است؟ آیا کنفرانس مسکو که قرار است برگزار شود متمم است یا مخل پروسه صلح افغانستان؟ اینها و ده ها سوال دیگر موارد است که باید به آنها پرداخته شود. روابط روسیه با افغانستان عمدتآ مبتنی بر ملاحظات ژئوپلیتیک بوده است. نخبگان حاکم در روسیه, افغانستان را یک همسایه دشوار با وضعیت نامطلوب، اما ضروری میدانند. روسها از گذشته های دور به لحاظ ژئوپلیتیکی افغانستان را بخشی از آسیای میانه محسوب میکردند و همیشه دلواپس این منطقه بودند, این تشویش و دلواپسی خود را هراز گاهی به اشکال گوناگون نمایان میکردند؛ پایه و اساس دیدگاه استراتژیک روسیه، مبتنی بر سهم این کشور در آینده سیاسی افغانستان میباشند. هر چند روسیه بعد از حادثه یازدهم سپتبمر در قضایایی افغانستان با رقییب دیرینه و آشتی ناپذیر اش ( ایالات متحده امریکا) همسو شدند. این همسویی در آن زمان از ضعف جایگاه روسها در سطح مناسبات روابط بین الملل نشیًت میگرفت. هر روزیکه پایه های بین المللی روسها در مناسبات روابط بین الملل مستحکم تر میشود, شکاف روابط روسیه و ایالات متحده امریکا در افغانستان بیشتر و بیشتر محسوس میشوند.حتی در یک برهه زمانی مقامات امریکایی, روسها را متهم به کشتن عساکر امریکای, کمک به طالبان و حمایت از گروه های مسلح غیر مسئول در افغانستان کردند و این نشان دهند شکاف عمیق سیاست خارجی این دو کشور است. روسیه در قضایای صلح یا مُخل صلح در افغانستان حرفی برای گفتن دارد. چنانچه در نامه وزیر خارجه امریکا به دولت افغانستان از روسیه به عنوان اولین کشور در پیش برد قضایای صلح افغانستان یاد میشوند. " ما قصد داریم از سازمان ملل بخواهیم وزرای خارجه و نمایندگانی از روسیه، چین، پاکستان، ایران، هند و آمریکا را جمع کند تا در مورد یک رویکرد واحد گفتگو کنند تا از پروسه صلح در افغانستان حمایت کنند". تحریر نام روسیه منحیث اولین کشور به  خاطر همسویی در مذاکرات صلح, نمایانگرجایگاه این کشور در قضایای قبل از صلح, در جریان صلح و بعد از صلح در افغانستان است.روسها به خاطر تثبیت هر چه بیشتر خود در قضایای افغانستان قرار است دومین کانفرانس صلح افغانستان را میزبانی نمایند. چنانچه نمایندۀ ویژۀ رییس جمهور روسیه در امور افغانستان در یک نامۀ رسمیگفته است که این نشست در هجدهم ماه مارچ سال روان در مسکو برگزار میشود و هدف از برگزاری آن را "تسریع گفت وگوهای صلح میان هیئتهای گفت وگوکننده دولت و طالبان، رسیدن به توافق و پایان جنگ در افغانستان عنوان کردهاست".   نقطه دیگر که در این نشست قابل توجه است؛ اینکه دولت افغانستان اعلام حضور نموده است. برخلاف نشست اول مسکو که آنرا رد و گفتمان بین الافغانی خواند. با تحلیل داده میتوان استنباط کرد که دولت افغانستان به اصل مطلب پی برده است و نقش روسها را در فردای صلح افغانستان مشهود میدانند. از جانب دیگر ذبیح الله مجاهد در تویتر اش نوشت که "هیت ده نفره تحت ریاست ملا برادر" در این نشست حضور خواهد یافت. این بدان معنی است که طالبان قصد حضور در این کنفرانس را دارند. روسها سیاست شان را در قبال آینده افغانستان قبل از قبل واضح و مشخص بیان نموده است. چندین مقام روسی اعلام کردند که تنها راه حل نهایی بحران کنونی افغانستان تشکیل دولت موقت است. روسها مصمم بر این است تا طرفین درگیر قضایای افغانستان به حکومت موقت تن دهند. موضوع که در طرح های سپرده شده خلیل زاد به دولت افغانستان نیز تذکر رفته است. روسها در این مقطع زمانی به دنبال یار گیری است و به همین ملحوظ این کانفرانس را به راه انداخته است. بیشترین سعی روسها این خواهد که این نشست موفقانه به پایان برسد و از این نشست حداکثر بهره را ببرند. به این ملحوظ این نشست میتواند متمم نشست استانبول باشد. ولی از جانب دیگر به دلیل اینکه روسها مصمم است در قضایای افغانستان سهم بیشتری داشته باشد؛ برای امریکا در درازمدت قابل پذیرش نخواهد بود و از این بعد میتواند مخل پروسه صلح نیز باشد. ایالات متحده امریکا و روسها به لحاظ تاکتیکی در این مقطع زمانی با هم همسو اند. اما نباید فراموش کرد که تنوع و گوناگونی سیاست خارجی این دو کشور در منطقه, فرامنطقه و بخصوص در افغانستان از نوع انتاگونیستی آن است و نمیتواند پیامد نیک طویل المدت برای مردم افغانستان داشته باشد. ایده منافع به واقع در ذات سیاست این کشورها وجود دارد و هر یک در پی جستجویی منافع خود است؛ جستجوی منافع عمدتا در تاریک خانه ها بهتر و سهل تر حصول میشوند, به این ملحوظ اکثرآ کشورهای منطقه و فرامنطقه کوشش مینمایند تا افغانستان را در ظلمت, تاریکی و عقب ماندگی نگهدارد؛ چون در شرایط روشن نمیتواند منافع خود را درست جستجو نمایند.

 

دیدگاه شما