طبیعت در حال سبز شدن است و گلهای بهاری در دامنه کوه‌ها و صحراها به روی طبیعت لبخند زده و در حال غنچه گشودن است، پرندگان مهاجر، در فضای طبیعت رقص کنان به استقبال بهار پر می‌گشایند و با سر دادن نغمه‌های بهاری، به طبیعت و هستی زیبایی‌های مضاعف می‌بخشند. درختان و سبزه‌ها پس از استراحت زمستانی جان دوباره گرفته و با پخش نمودن ارتعاش سبز، محیط زیبا و دلنشین را به ساکنین زمین هدیه می‌کند. جویبارها و چشمه‌ها تولید طبیعی آب زلال را از سرگرفته و با حرکت مارپیچی به سبزه زار و طبیعت زیبایی خاص می‌بخشد. خورشید با پرتوهای رنگارنگ نور دلنشین اش لبخند زنان از پشت کوههای سر به فلک کشیده زمین و هستی را نوازش داده و سوغات بهاری اش را به مردم با خلق نمودن طولانی‌ترین روزها در مسیر سال هدیه می‌بخشد. نسیم بهاری به صورت ملایم به وزیدن در آمده و عطر گلهای بهاری را در محیط طبیعیت برای ساکنین آن پخش می‌کند. نوروز هدیه‌ی الهی به ساکنان زمین است که هر کشور به زعم خودش فرا رسیدن فصل بهار را خوش آمد می‌گوید. استقبال از جشن نوروز، بیش از همه کشورها، در میان کشورهای حوزه تمدنی پارس با مراسم تاریخی و ویژه‌ی استقبال می‌گردد. در مورد پیشینه‌ی برگزاری جشن نوروز روایت‌های مختلف تاریخی وجود دارد برخی آن را به جمشید نسبت می‌دهند که او در جهت مبارزه با ستمگران سرمایه‌دار، به مبارزه برخواست و سرانجام آنان را شکست داد و به پاس همین دستاورد، روز اول حمل را به جشن و پایکوبی پرداخت و برخی هم  ریشه‌های تاریخی آن را به تقدس‌گرایی نسبت داده اند و معتفد اند که "اهورا مزدا" به سبب خلقت جهان هربار به دیدن انسان‌های نیک سرشت می‌آید و زمان این دیدار در روز نوروز است. اما این یک واقعیت است که جشن نوروزی، یکی از سنت های باستانی است که با سیر تحولات تاریخی و با توجه به شرایط ویژه فرهنگی و جغرافیایی به شیوه های متفاوتی اجرا می‌شود، از این جهت این مقاله نگاهی مختصر به معرفی و نحوه اجرای مراسم جشن نوروزی در افغانستان می‌اندازد. مردم افغانستان مانند ديگر كشورهاي حوزه تمدنی پارس از اين عيد باستاني به گرمي استقبال مي كنند و با برپائي جشن هاي مختلف، روزهاي آغاز بهار را گرامي مي دارند و برگزاري اين جشن ها در شهر مزارشريف و زيارتگاه كارته سخي شهر كابل با شور و شوق بيشتري مشاهده مي شود.
نوروز و آيين هاي تولد دوباره بهار در افغانستان به رغم قدمت بلند آن كه به قبل از اسلام باز مي گردد، در گذر از دهليز تاريخ، رنگ اسلامي گرفته و با نام مبارك حضرت علي (ع) پيوند خورده است و در باور عاميانه مردم افغانستان روز اول نوروز با سالروز به خلافت رسيدن آن حضرت تقارن دارد و از همين رو جشن نوروز با شكوه خاصي برگزار مي شود و به همین مناسبت " جنده سخی" که عَلَم منسوب به حضرت علی است در زیارتگاه کارته سخی و زیارتگاه مزار شریف با مراسم ویژه بلند می‌شود. نوروز در افغانستان در دهه‌هاي گذشته، با نام هايي چون «جشن نوروز»، «عيد جمشيدي» يا «نوروز سلطاني» ناميده مي شد و امروزه نيز با نام هايي چون «جشن نوروز»، «نوروز باستان»، «ميله گل سرخ» و «عيد نوروز» خوانده مي شود.
جشن گل سرخ يا ميله گل سرخ يك جشن ويژه است كه در شهر مزار شريف برگزار مي شود كه در 40 روز اول سال جديد به مناسبت روييدن لاله هاي سرخ در طبيعت اجرا مي شود، در اين مدت مردماني از ديگر نقاط کشور خود را به مزار شريف مي رسانند و در اين جشن شركت مي كنند. جشن نوروز به عنوان يكي از جشن هاي بزرگ كه توسط بخش فرهنگي سازمان ملل متحد نيز به رسميت شناخته شده است در كشورهاي مختلفي در محدوده حوزه تمدنی پارس با شور و علاقه فراوان برگزار مي شود كه دلايل متفاوتي درباره خاستگاه آن وجود دارد و آگاهان مسائل فرهنگي هم روايت هاي متفاوتي ارائه كرده اند.
جشن باستانی نوروز از زمان های قدیم تاکنون، در این سرزمین به نحوی ویژه برگزار می‌شود. زیرا این جشن از یک سو نویدبخش پایان زمستان و از سوی دیگر الهام آور بهار و نوزایی طبیعت است. بدین جهت مطالعه تاریخ کهن افغانستان نشان می‌دهد که این جشن در طول تاریخ از نسلی به نسلی منتقل و به صورت میراث گرانبها به جا مانده است و ضمنا این جشن در هر مقطع تاریخی، به تناسب شرایط و نظام های سیاسی آن به شیوه های خاصی برگزار شده است. همان طور که قبلا بیان شد، آیین جشن نوروزی با تحولات تاریخی و نظام های سیاسی و با توجه به شرایط فرهنگی و جغرافیایی تغییر یافته اما در سطح کشور یک سری مراسم مشترک برای به پیشباز نوروز رفتن صورت می‌پذیرد، از قبیل خانه تکانی، شستشوی فرش های منزل، نظافت حویلی، و نیز به قدر توان مالی، تهیه لباس های نو برای اعضای خانواده، آجیل و شیرینی های خشک، انواع میوه... و سایر نیازها که در ایام مراسم‌های آیین نوروزی ضروری اند.
بدین ترتیب از قبل همه برای خوش آمدگویی به بهار و نوروز خودشان را آماده می‌کنند و هر خانواده تلاش می‌کند که با چهره های شاداب و لب های خندان به استقبال جشن باستانی نوروزی برود. پیش از تحویل سال، سفره ها را با هفت سین و یا هفت میوه رنگین ساخته و یک جلد قرآن کریم را نیز روی سفره گذاشته و همه اعضای خانواده بر گرد سفره جمع شده و منتظر حلول نوروز و سال نو می‌شوند. در این هنگام بزرگ خانواده بر صدر مجلس نشسته و در حین تحویل سال نو دعای نوروز را قرائت می‌کند و سایر اعضای خانواده دست ها را به نشانه سپاسگزاری از بارگاه خداوند برای استجابت دعا اعضای خانواده به سه گروه(کودکان، نوجوانان، زنان و مردان) تقسیم می‌شوند: نخست گروه کودکان و نوجوانان عازم منزل بزرگ فامیل و یا قبیله همچون کاکاها و یا ماما ها می‌شوند و عیدی دریافت می‌کنند. معمولا مردان قبیله پول خرد و زنان شیرینی و خشکبار را به عنوان هدایای نوروزی به کودکان و نوجوانان می‌دهند و نیز از روز اول عید، همه مردان یک قبیله در یک مکان دور هم جمع شده و سپس برای ادای احترام و گفتن تبریک عید نوروزی به منزل ریش سفید قبیله می‌روند و شیرینی صرف می‌کنند. این دیدوبازدید تا سه روز اول برای سایر فامیل ها انجام می‌گیرد و بعد از روز سوم، زنان یک فامیل دور هم جمع شده و برای گفتن تبریک عید نوروز، به منزل همان ریش سفید قبیله می‌روند و تا روز هفتم به دیدن فامیل های دیگر می‌روند و نیز قدری سبزی از باغ ها و یا کشتزارهای سر راه خود چیده و به در منزل فامیل خود به عنوان سرسبزی نصب می‌کنند همچنین زنان بعدازظهر پنجشنبه هفته اول نوروز، هرکسی به قدر امکانات و توان مالی خود، غذا پخته، به قبرستان می‌روند و در آن جا بعد از خواندن دعا، غذاها را مشترکا صرف و در صورت وجود مسافری، به او نیز نذری می‌دهند. در صورتی که اعضای فامیل و خانواده، از همدیگر دورتر و یا در شهرهای دیگر زندگی کنند، اگر خانواده‌ها از توان و استطاعت مالی لازم برخوردار باشند بعد از هفتم به آن جا رفته و به یکدیگر عید نوروز را تبریک می‌گویند. البته هر ولایت و یا شهر مراسم ویژه خاص خود را دارد که در این نوشته ظرفیت پرداختن به یکایک آن وجود ندارد؛ اما در عموم برپایی جشن نوروز در افغانستان مایه‌ی لبخند و خوشی برای ساکنان این مرز و بوم است. در کشوری که رنج‌ها و مصیبت‌های تحمیلی، رمق آسایش و خوشی را از نهاد این مردم زدوده است جشن و خوشی‌هایی که سبب خلق لبخند بر لبان اهالی این آب و خاک گردد میمون و مسرت بخش است. همانطوری که پیشینه‌ی تاریخی آن به درازای تمدن پارسی ریشه دارد، تداوم آن نیز همسان با طول حیات نسل‌های مختلف آینده تداوم یافته و همه ساله شور و هلهله‌ی نشاط آور را به مردم هدیه خواهد نمود. ضمن خوش آمد گویی از سال جدید خورشیدی، این ایام خجسته را به عموم هموطنان عزیز تبریک و تهنیت عرض نموده و سال پر از خوشی، میمنت و صلح را برای شان تمنی داریم.