صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

شنبه ۱ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

بند کمال خان نوید دهندۀ گسترش اقتصاد سبز

-

بند کمال خان نوید دهندۀ گسترش اقتصاد سبز

روز ۴ حمل ۱۴۰۰ بند کمال خان یکی از مهمترین پروژه های زیربنایی در افغانستان با حضور رئیس جمهور، معاونان رییس جمهور و هیئت همراه افتتاح شد.
معلومات تاریخی و تخنیکی بند کمال خان:
سابقه آبیاری در حوزه سیستان تاریخی از طریق دریای هلمند به قرنها پیش بر میگردد و شهر سوخته سیستان مدیون دریای خروشان هلمند است که از کوههای بابا و هزارهجات سرچشمه گرفته و پس از طی کردن ۱۱۰۰ کیلومتر و با عبور از قلعه بُست به حوزه سیستان تاریخی و چخانسور میریزد.
شادابی وادی هلمند و چخانسور مدیون رودخانه خروشان هلمند است که بیش از ۵۰ درصد خاک افغانستان در حوزه آبریز دریای هلمند قرار دارد.
طرح ساخت بند کمال خان در سال ۱۳۴۵ خورشیدی توسط حکومت وقت افغانستان مطرح و کارهای مطالعاتی و ابتدایی آن آعاز شد. پس از طرح ساخت این این پروژه مهم، مذاکرات میان حکومت افغانستان و ایران روی حقآبه ایران از دریای هلمند، در سال ۱۳۵۱ معاهده هلمند میان موسی شفیق و امیر عباس هویدا نخست وزیران دو کشور به امضا رسید.
طبق این معاهده در هر ثانیه ۲۶ متر مکعب آب و در سال ۸۵۰ میلیون مترمکعب آب حقآبه ایران تعیین شد.
هرچند معاهده میان دو کشور به امضا رسید اما بنا به دلایلی کار ساخت بند کمال خان آنگونه که انتظار میرفت انجام نشد و با کودتای ۷ ثور ۱۳۵۷ و تداوم جنگ و منازعه بیشتر پروژههای انکشافی به فراموشی سپرده شد.
در دوره جدید و پساطالبان هرچند پروژههای انکشافی روی کاغذ آورده شد اما جدیت چندان در سطح رهبری حکومت نسبت به تطبیق پروژههای زیربنایی به ویژه مدیریت آبهای جاری کشور آنگونه که لازم بود، وجود نداشت و اگر کار برخی پروژهها در این بخش آعاز هم شد لیکن بیش از زمان تعیین شده در قرارداد به درازا میکشید.
با روی کار آمدن رهبری جدید در سطح حکومت و اهتمام ویژه رییس جمهور دکتر محمد اشرف غنی به پرورههای زیربنایی  از سال ۱۳۹۳ تطبیق پروژههای انکشافی از جمله مدیریت آبها و دریاهای افغانستان سرعت بیشتر یافت و یک اراده جدی در زمینه به وجود آمد.
ساخت بخش سوم بند کمال خان که در ماههای پایانی سال ۱۳۹۹ به اتمام رسید و آبگیری بند کمال خان آعاز شد و در تاریخ ۴ حمل ۱۴۰۰ رسما افتتاح شد، در سال ۱۳۹۶ با بودجه ۷۸ میلیون دالری حکومت افغانستان آعاز شد.
بند کمال خان ظرفیت ذخیره ۵۲ میلیون مترمکعب آب، تولید ۹ مگاوات برق و ظرفیت آبیاری ۱۸۴ هزار هکتار زمین و دشتهای سوزان ولایت نیمروز را دارد.
این بند چند منظوره با هدف مهار سیلابهای موسمی دریای هلمند، تولید برق و به زیر کشت بردن بیش از ۱۸۰ هزار هکتار زمین، ساخته شده است.
موقعیت این بند بزرگ در ۱۸ کیلومتری جنوب مرکز ولایت نیمروز و در ولسوالی چاربرجک این ولایت موقعیت دارد.
تحلیل اقتصادی بند کمال خان:
متاسفانه تاکنون برخی از مردم این سرزمین درک درستی از مصالح و منافع ملی ندارند و در
برخی موارد ابزار دست دیگران در راستای تهدید منافع ملی و تامین منافع بیگانگان قرار میگیرند و زیربناهای اساسی کشور را با چالش، تهدید و تخریب روبرو میکنند . شهید شدن ۲۰ نفر و زخمی شدن ۱۸ نفر از محافظان این بند در چند سال اخیر و همچنان تخریب سایر پروژههای انکشافی و کشتار نگهبانان آن ها نشان دهنده این چالش به صورت جدی میباشد.
جنگ فرسایشی بیش از چهار دهه افغانستان هرچند عوامل زیادی ممکن است داشته باشد اما یقینا یکی از دلایل آن، موضوع آبهای جاری و شیرین افغانستان است که به کشورهای همسایه سرازیر میشود. هرچند تعامل و توافق بین کشورهای منطقه راه پیشرفت و توسعه اقتصادی برد - برد تلقی میشود اما برخی از کشورهای همسایه منافع خود را در هرج و مرج و عدم مدیریت منابع طبیعی از جمله مدیریت آبهای افغانستان جستحو میکنند در حالی که اقتصاد منطقهای و ارتباطات اقتصادی- تجاری همکاری دو و چند جانبه را میطلبد؛ زیرا اقتصاد کشورهای منطقه مکمل و متمم هم است نه در تقابل و تضاد هم.
به هر حال تحلیل اقتصادی نشان میدهد که بهرهبرداری از این پروژه نتایج ذیل را به دنبال دارد:
۱. افزایش اشتغال و رفاه:
بند کمال خان علاوه بر تولید ۹ مگاوات برق، ظرفیت آبیاری ۱۸۴ هزار هکتار زمین زراعتی را دارد.  اگر روی هر هکتار زمین زراعتی بهطور متوسط ۳ نفر در آینده مشغول به کار شوند به طور مستقیم ۵۴۶ هزار شغل ایجاد خواهد شد که اگر میانگین هر خانواده را ۶ نفر در نظر بگیریم به تدریج ۳ میلیون و ۲۷۶ هزار نفر از این طریق تامین معیشت و زندگی خواهد شد.
۲. افزایش صادرات و کاهش واردات محصولات کشاورزی:
با بهرهبرداری کامل از ظرفیت بند کمال خان کشاورزی منطقه چخانسور رونق کم سابقه خواهد یافت و باتوجه به استعداد منطقه انواع محصولات کشاورزی و میوهجات تولید خواهد شد. باتوجه به واقع شدن این ولایت در مسیر تجاری بندر زرنج و چابهار، میتوان محصولات تولید شده را به کشور ایران و همچنین به کشورهای حوزه خلیج فارس و هند از طریق دریا صادر کرد. در مقابل واردات مشابه محصولات تولیدی شده از کشورهای همجوار به افغانستان کاهش خواهد یافت که در میان مدت و دراز مدت روی بیلانس تجاری خارجی تاثیر مثبت خواهد گذاشت. 
۳. سرسبزی منطقه و تغییر اقلیم:
با آبگیری بند کمال خان و سرسبز شدن دشتهای سوزان چخانسور آب و هوا در این ناحیه بسان وادی ننگرهار تغییر خواهد کرد و زمینه گردشگری و جذب توریست فراهم خواهد شد.
۴. کاهش خسارات سیلابهای موسمی:
بند کمال خان این ظرفیت را دارد که سیلابهای موسمی که سالانه خسارات هنگفتی به کشتزارها و خانههای مردم وارد میکرد، مهار شده و جنبه منفی بارندگی و جریان آب و سیلاب به نفع مردم مدیریت شود.
۵. تامین آب آشامیدنی:
ساکنان حوزه جنوب غرب بخصوص ولایات فراه و نیمروز از نبود آب آشامیدنی رنج میبرند. با توجه به موقعیت بند کمال خان و نزدیکی آن با مرکز این ولایت آب آشامیدنی مردم این ولایت نیز از طریق این بند آب قابل تامین است.
بنابراین ساخت و بهرهبرداری از بند کمال خان و مدیریت آبها میتواند به عنوان سرمایه ملی تلقی شده و اثر مثبت روی اقتصاد ملی، افزایش اشتغال، افزایش تولید محصولات زراعتی و باغی، افزایش صادرات گذاشته و باعث افزایش رفاه مردم منطقه شود.

دیدگاه شما