جوامع بشری به صورت طبیعی دارای نسل های چند گانه است که به لحاظ زمانی در یک عصر زیست می کنند. اما این نسل ها دیدگاه های متفاوت و چشم انداز های مختلف دارند. نسلی که در شرایط همسانی سیاسی، فرهنگی و اقتصادی – اجتماعی زندگی داشته باشند؛ به یقین دارای اشتراکات و مطالبات نسبتاً یکسان است. فضای عمومی و امکانات ناشی از آن در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی بر نسل ها تأثیرات بنیادین می تواند داشته باشد. نوع نگاه یک نسل به پدیده های زندگی و تعریف آنان از فرآیند نظم و ثبات در چتر کلان زیست محیطی فرق دارد با نسل های که شرایط زندگی شان از هر لحاظ تفاوت داشته اند. گرچه انسان ها دنیای خاص و منحصر به فرد خود شان را دارند اما در جامعه نیز روحیه قوی و تعیین کننده مشترک خلق می شود که انسان ها را در حالت همسانی و همسوی نسبت به زندگی و پدیده های زندگی قرار می دهد. روحیه مسلط و مشترک که در جامعه شکل پیدا می کند معلول فکتور های مختلف است که به صورت عینی و یا غیر قابل لمس در بستر جامعه از هر لحاظ وجود دارد.
با توجه به این اصل جامعه شناسانه، جامعه افغانستان نیز یک نمونه¬ی خواهد بود که از چنین اصول پیروی می کند. فصل نوین افغانستان و دوران پسا بُن شاخص های بی پشینه¬ی دارد و در میان این مؤلفات نسل به میان آمده است که خیلی متفاوت از گذشته افغانستان است. نسل جدید افغانستان اکثراً با رویکرد ها و گرایش های فردیت و نظم نوین جامعه امروز دنیا پرورش یافته اند. تکنالوژی پدیده تأثیر گزار بر زندگی نسل امروز افغانستان است. نسل کنونی با تکنالوژی و تکنیک های مدرن در ابعاد مختلف زندگی آشنای دارند. به خوبی درک می کنند که روابط و مناسبات میان افراد انسانی در زندگی امروز چگونه دگرگون شده است. شاخص های جدید زندگی توأم با دستآورد های علمی را در جامعه هم می شناسد و هم همسوی نسبتا انکار ناپذیر میان آنان خلق شده است. نسل جدید افغانستان در این دو دهه مکتب رفته اند و دانش های روز را به خوبی و یا تا حدودی با زندگی خویش وفق داده است. آگاهی بستر جامعه را فرا گرفته و این بسترِ جامعه خوشبختانه اغلباً نسل نو افغانستان اند. موجودیت داده های مختلف علمی و فرهنگی ناشی از مناسبات جدید در جامعه، نسل جدید افغانستان را به یک خود آگاهی قوی رسانده است و این جای خوشی دارد.
نسل کنونی افغانستان که در این بیست سال پسین دامن جغرافیای افغانستان را پُر کرده اند و با مسافرت ها و مهاجرت های اجباری در سراسر جهان پراکنده شده است، پوتنسیل قدرتمند و قوی است که در بخش های مختلف در جامعه افغانستان از تأثیرات شگرف برخوردار اند. براین اساس توجه به این نسل عنایت تمام به کلیت افغانستان و بقأی افغانستان خواهد بود. بدون تردید این نسل به آن راهی نخواهند رفت که نسل های پشین در این کشور رفته و تجربه ها را اندوخته اند. شرایط جدید که پس از کنفرانس بُن و نظم گیری مجدد افغانستان در موجودیت کشور های خارجی به عنوان حامیان این سرزمین، خلق گردید، زمینه ساز برای سربیرون کردن نسلی کنونی شد که امروز بدون شک نیرو و قوت افغانستان است. نسل جدید مکتب دیده و اهل سواد هستند و به جنبه های زندگی افراد در جامعه و نظم های مورد نیاز جامعه از جایگاه فرد روشن و با سواد می نگرند. این غنیمت بزرگیست برای افغانستان آینده. نسل نو افغانستان به بعد سیاسی به شکل نگاه دارند که زمینه را برای گفتمان های سیاسی و مدیریتی در کشور فراهم سازند. سیاست و نهاد قدرت را طوری تعریف می کنند که بایست در خدمت عامه مردم باشد و بوسیله¬ی آن بتواند جامعه را از موجودیت به صوب مطلوبیت تحرک دهند. به صورت مشخص نسل نو و تعلیم دیده افغانستان، نظام سیاسی را برای کشور مناسب می داند که در گام نخست بدستان خیرخواهانه و مبتنی بر محاسبات عقلی خود شان بوجود آید و از کارآیی بالای خدمت گزاری برخوردار باشد. نظام سیاسی را برای جامعه و کشور درست می کنند که احترام به ارزش های انسانی داشته باشد. نظام سیاسی را می طلبند که کرامت انسانی و محترم شمردن حقوق تمامی انسان های ساکن در این سرزمین به شکل اساسی شان مراعات گردد. نظام سیاسی را خواهان اند که فضای مشارکت عادلانه عامه مردم را مسبب شود. نظام سیاسی مورد پذیرش نسل نو افغانستان است که فرصت های تعلیم و تربیه که گهواره انسان شدن است، نزد آن از اولویت بنیادین برخوردار باشد. این نسل که در قرن بیست و یکم و اواخر قرن بیستم میلادی سر از آغوش پُر مهر مادران این وطن بیرون نموده اند افغانستان آزاد، آباد، دارای نظام سیاسی و مدیریتی انسانی و منصفانه و قانونی را می خواهند. تعریف افغانستان در نزد این نسل دیگر تاریک، ایدئولوژیک و خشین و مملو از خون و خشونت نمی تواند باشد. نسل جدید افغانستان هرگز افراطیت، حقارت های تاریخی و بیچارگی را برای این کشور خواهان نیست. افغانستان که دارای نظام سیاسی جمهوریت بر بنیاد قانون و اراده¬ی آزاد مردم در شکل دهی نظم سیاسی آن سهیم و دخیلی باشد؛ خواهان است؛ زیرا این نسل در شرایط و حالتی بزرگ شده اند که بستر و چتر بزرگ جامعه ودولت را جمهوریت رنگین ساخته است. در واقعیت امر این نسل زاده و یا رشد یافته این جؤ سیاسیت در کشور.
نسل جدید افغانستان، ارزش های چون آزادی بیان، آزادی رسانه ها، داشتن حق تعلیم و تحصیل برای همه انسان های افغانستانی فارغ از هر ممیزات که وجود دارد، اصل حیاتی و غیر قابل معامله می دانند. داشتن نظام سیاسی بر بنیاد و راهکار انتخاباتی که در آن رأی و اراده مردم تمثیل گردد، مطمح نظر نسل نو افغانستان است. جمهوریت زمینه های بالندگی افراد را در جامعه مهیا می سازد، لذا این نوع نظام سیاسی مداوا بخش الم های کهنه و زخم های چرکین شده¬ی این مُلک است. جوانان و نسل نوین و تمامی مردم افغانستان در موجودیت نظام سیاسی متعادل، مردمی و قانون گرأ ثبات و توسعه را تجربه خواهند کرد، همچنان که در مقایسه با گذشته های این خاک این اتفاق به خوبی رخ داده و هویدا می باشد. افغانستان صلح آمیز و با ثبات در اقدام نخست در گرو ارداه¬ی قطع جنگ و کشتار؛ در گام دوم در تحلیل و تجزیه ریشه های بحران وهمینطور ایجاد گفتمان صلح آمیز؛ و در گام اساسی دیگر تقویت و حمایت و نهادینه سازی نظام سیاسی جمهوریت در کشور است. نظام سیاسی جمهوریت ظرفیت های قوی را دارد که می تواند آرمان ها و آرزو های نسل نو افغانستان را به خوبی و اساسی عملی سازد.
نسل نو افغانستان، با درک دقیق از شرایط های جهانی و منطقوی و همچنان در سطح ملی، این مسأله را واضحاً ابراز می تواند که نظام سیاسی جمهوریت با مؤلفات مردم سالاری و توجه به خواسته های جمعی در کشور به صورت عادلانه یگانه راه حل پایان بخشیدن به بحران در افغانستان است. تداوم و تقویت نظام سیاسی جمهوریت و نهادینه سازی روحیه دموکراتیک در افغانستان سود همه را در این کشور تعبیه خواهد نمود، و در عین حال به مطالبات انسانی و تحقق حقوق همه شهروندان این جغرافیا منجر می شود. نسل نو افغانستان هرگز پذیرا و آماده این نیست و نخواهد بود که به بهانه های افراطیت بنام دین و یا اندیشه داشته های کنونی شان زایل گردد. نظام سیاسی که بتواند پاسخ گوی نیاز های مردم افغانستان به شکل درست و عادلانه و هم پاسخ گوی نیاز ها و خواسته های نسل نو افغانستان باشد؛ جز نظام سیاسی جمهوریت که نگاه جمعی و متعادل به همه شهروندان دارد، سایر نظام های سیاسی نمی تواند جایگزین آن، نزدِ نسل نو کشور شود. این یک واقعیت است که نسل تحصیل کرده و تعلیم دیده و نسل که در حال تعلیم و آموزش است قوت اساسی و نیروی محرک و توان بخش در کشور است؛ نادیده گرفتن این نسل به نابودی نادیده انگاران منتج می شود.